Karayolları Tadilat Yönetmeliği, resmi adıyla “Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik (AİTM)”, Türkiye’de motorlu ve motorsuz araçların üretimi, üzerlerinde yapılacak her türlü değişiklik (tadilat) ve parça montaj işlemlerini standartlara bağlayan birincil mevzuattır.

Bu yönetmelik, araçların trafikte güvenli bir şekilde seyretmesini, çevresel etkilere uygun olmasını ve karayolu yapısına zarar vermemesini sağlamak amacıyla, teknik ve idari süreçleri belirler.

🚦 Yönetmeliğin Amacı ve Kapsamı

AİTM Yönetmeliği, bir aracın ilk imalatından ömrünün sonuna kadar üzerinde yapılan her türlü değişikliği yasal zemine oturtur.

1. Temel Amaçlar

• Trafik Güvenliği: Tadilat sonucunda aracın fren, direksiyon, görüş ve aydınlatma gibi temel güvenlik sistemlerinin olumsuz etkilenmemesini sağlamak.

• Çevre Koruma: Egzoz emisyon değerleri, gürültü seviyesi gibi çevresel standartların korunmasını sağlamak (Özellikle motor ve yakıt sistemi tadilatlarında).

• Tüketiciyi Koruma: Yapılan değişikliklerin ulusal ve uluslararası teknik standartlara (TSE, ECE, EC) uygunluğunu garanti etmek.

2. Kapsanan Başlıca Tadilatlar

Yönetmeliğin en çok uygulandığı ve denetlendiği başlıca tadilat türleri şunlardır:

• Yakıt Sistemi Değişiklikleri: Benzinli bir araca LPG veya CNG sistemi takılması.

• Motor Değişiklikleri: Aracın ruhsatında belirtilen tip ve hacimden farklı bir motor takılması.

• Kasa Değişiklikleri: Kamyonetin kamyona, kamyonun ise özel amaçlı araca dönüştürülmesi.

• Tekerlek ve Lastik Değişiklikleri: Standart dışı tekerlek ve lastik takılması veya dingil eklenmesi/çıkarılması.

• Çeki Demiri Montajı: Araçlara römork çekme amaçlı çeki demiri montajı.

📝 Tadilatın Yasal Süreci (Ruhsata İşletme)

Yönetmeliğe uygun bir tadilatın yasal olarak tamamlanması, genellikle dört aşamalı bir zinciri takip eder:

1. Proje ve Montaj

• Tadilat, mutlaka TSE (Türk Standartları Enstitüsü) tarafından yetkilendirilmiş bir serviste yapılır.

• Tadilat öncesinde veya hemen sonrasında, Makine Mühendisleri Odası’na (MMO) kayıtlı yetkili bir mühendis tarafından aracın teknik özelliklerini gösteren bir Tadilat Projesi hazırlanır.

2. Teknik Onay (Montaj Tespit Raporu)

• Tadilat tamamlandığında, servis tarafından Montaj Tespit Raporu düzenlenir.

• Bu proje ve raporlar ile TSE Araç Kontrol Merkezleri’ne başvurulur. TSE, tadilatın projeye uygunluğunu ve ulusal standartları karşıladığını kontrol ederek nihai onayı verir.

3. Muayene

• TSE onayı alındıktan sonra, TÜVTÜRK istasyonlarında “Tadilat Muayenesi” yapılır. Bu muayenede, aracın tadilat sonrası fren, aydınlatma, güvenlik ve emisyon testlerinden geçmesi gerekir.

4. Ruhsata İşletme (Tescil)

• TÜVTÜRK’ten alınan geçerli muayene raporu ile birlikte en geç 30 gün içinde Noterlere (eski Trafik Tescil Büroları) başvurularak yapılan değişikliklerin aracın Tescil Belgesi (Ruhsat) üzerine işlenmesi zorunludur.

Tadilatın ruhsata işlenmemesi, aracın yasal olmayan bir şekilde trafikte seyretmesi anlamına gelir ve ciddi trafik cezaları, trafikten men ve sigorta/kasko sorunlarına yol açar.